Αρθροπλαστική Ώμου: Κλασική (Ανατομική) και Ανάστροφη – Κατανοώντας τις Επιλογές σας
Ο ώμος, με την εντυπωσιακή του ευκινησία, μας επιτρέπει να εκτελούμε ένα ευρύ φάσμα καθημερινών δραστηριοτήτων, από τις πιο απλές έως τις πιο σύνθετες. Όταν όμως η άρθρωση αυτή φθείρεται σημαντικά ή υφίσταται σοβαρή βλάβη, ο πόνος και ο περιορισμός της κίνησης μπορούν να γίνουν αφόρητοι, επηρεάζοντας δραματικά την ποιότητα της ζωής μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αρθροπλαστική ώμου, δηλαδή η αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης με τεχνητά εμφυτεύματα, μπορεί να προσφέρει μια αποτελεσματική και συχνά οριστική λύση.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι αρθροπλαστικής ώμου: η κλασική (ή ανατομική) αρθροπλαστική και η ανάστροφη αρθροπλαστική. Η επιλογή μεταξύ των δύο εξαρτάται από τη συγκεκριμένη πάθηση, την κατάσταση των τενόντων του ώμου και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε αυτούς τους δύο τύπους επεμβάσεων, εξηγώντας πώς λειτουργούν, πότε ενδείκνυνται και τι μπορείτε να περιμένετε.
Μια Γρήγορη Ματιά στην Άρθρωση του Ώμου
Για να κατανοήσουμε την αρθροπλαστική, ας θυμηθούμε εν συντομία τη δομή του ώμου. Η κύρια άρθρωση του ώμου (γληνοβραχιόνια άρθρωση) είναι μια σφαιροειδής άρθρωση, παρόμοια με μια μπάλα μέσα σε μια υποδοχή:
Η "μπάλα" είναι η κεφαλή του βραχιονίου οστού (το οστό του άνω άκρου του χεριού).
Η "υποδοχή" είναι η ωμογλήνη, μια κοίλη επιφάνεια της ωμοπλάτης.
Γύρω από την άρθρωση υπάρχει μια ομάδα τεσσάρων μυών και των τενόντων τους, γνωστή ως στροφικό πέταλο (rotator cuff). Το στροφικό πέταλο παίζει καθοριστικό ρόλο στην κίνηση και τη σταθερότητα του ώμου.
Τι Είναι η Αρθροπλαστική Ώμου;
Αρθροπλαστική ώμου είναι η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία οι κατεστραμμένες αρθρικές επιφάνειες της κεφαλής του βραχιονίου και/ή της ωμογλήνης αφαιρούνται και αντικαθίστανται με τεχνητά εξαρτήματα (προθέσεις), κατασκευασμένα συνήθως από μέταλλο και ανθεκτικό πλαστικό (πολυαιθυλένιο). Στόχος είναι η ανακούφιση από τον πόνο, η βελτίωση του εύρους κίνησης και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου.
1. Κλασική (Ανατομική) Ολική Αρθροπλαστική Ώμου
Η Αρχή Λειτουργίας:
Η κλασική ή ανατομική ολική αρθροπλαστική ώμου στοχεύει στην αναπαραγωγή της φυσιολογικής ανατομίας της άρθρωσης. Αυτό σημαίνει ότι η τεχνητή "μπάλα" τοποθετείται στην κεφαλή του βραχιονίου και η τεχνητή "υποδοχή" στην ωμογλήνη, ακριβώς όπως στην φυσική άρθρωση.
Πότε Ενδείκνυται;
Αυτός ο τύπος αρθροπλαστικής είναι η προτιμώμενη επιλογή για ασθενείς που πάσχουν από:
Προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα του ώμου (εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου).
Ρευματοειδή αρθρίτιδα ή άλλες φλεγμονώδεις αρθροπάθειες.
Μετατραυματική αρθρίτιδα (αρθρίτιδα που αναπτύσσεται μετά από παλαιότερο τραυματισμό).
Νέκρωση της κεφαλής του βραχιονίου (όταν διακόπτεται η αιμάτωση της κεφαλής).
Κρίσιμη Προϋπόθεση: Για την επιτυχία της κλασικής αρθροπλαστικής, είναι απαραίτητο το στροφικό πέταλο να είναι λειτουργικά ακέραιο ή επισκευάσιμο. Οι τένοντες αυτοί είναι που θα κινήσουν και θα σταθεροποιήσουν τη νέα άρθρωση.
2. Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική Ώμου
Η Αρχή Λειτουργίας:
Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου, όπως υποδηλώνει και το όνομά της, αντιστρέφει την αρχιτεκτονική της φυσικής άρθρωσης. Συγκεκριμένα:
Η τεχνητή "μπάλα" (γληνόσφαιρα) τοποθετείται στην ωμοπλάτη (εκεί που ήταν η φυσική υποδοχή).
Η τεχνητή "υποδοχή" (βραχιόνιο κυπέλλιο) τοποθετείται στην κεφαλή του βραχιονίου οστού (εκεί που ήταν η φυσική μπάλα).
Γιατί αυτή η Αντιστροφή;
Αυτή η έξυπνη σχεδιαστική αλλαγή μετατοπίζει το κέντρο περιστροφής της άρθρωσης. Αυτό επιτρέπει στον δελτοειδή μυ (τον μεγάλο μυ που καλύπτει εξωτερικά τον ώμο) να αναλάβει σε μεγαλύτερο βαθμό τον ρόλο της ανύψωσης και κίνησης του χεριού, αντισταθμίζοντας την απώλεια λειτουργίας ενός κατεστραμμένου ή μη λειτουργικού στροφικού πετάλου.
Πότε Ενδείκνυται;
Η ανάστροφη αρθροπλαστική είναι μια εξαιρετική λύση για ασθενείς με:
Αρθροπάθεια λόγω μαζικής, μη επισκευάσιμης ρήξης του στροφικού πετάλου (cuff tear arthropathy): Αυτή είναι η πιο συχνή ένδειξη. Οι ασθενείς αυτοί έχουν συνήθως σημαντικό πόνο και μεγάλη αδυναμία να σηκώσουν το χέρι τους (ψευδοπαράλυση).
Προηγούμενες αποτυχημένες αρθροπλαστικές ώμου (χειρουργείο αναθεώρησης).
Σύνθετα κατάγματα του άνω άκρου του βραχιονίου σε ηλικιωμένους ασθενείς, όπου η οστεοσύνθεση δεν είναι εφικτή ή το στροφικό πέταλο είναι κατεστραμμένο.
Σοβαρή οστική απώλεια στην ωμογλήνη.
Ορισμένες περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας με σοβαρή βλάβη των τενόντων.
Πότε Είναι Υποψήφιος Κάποιος για Αρθροπλαστική Ώμου;
Η απόφαση για αρθροπλαστική ώμου λαμβάνεται μετά από εξάντληση των συντηρητικών μεθόδων θεραπείας (φάρμακα, φυσικοθεραπεία, ενέσεις) και όταν ο ασθενής βιώνει:
Έντονο και επίμονο πόνο στον ώμο, που δεν ανακουφίζεται και επηρεάζει τον ύπνο και τις καθημερινές δραστηριότητες.
Σημαντικό περιορισμό του εύρους κίνησης και της δύναμης του ώμου.
Αδυναμία εκτέλεσης βασικών λειτουργιών, όπως το ντύσιμο, η προσωπική υγιεινή ή η ανύψωση αντικειμένων.
Η Χειρουργική Διαδικασία και η Ανάρρωση
Και οι δύο τύποι αρθροπλαστικής ώμου είναι μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται υπό γενική αναισθησία, συχνά σε συνδυασμό με περιοχική αναισθησία για καλύτερο μετεγχειρητικό έλεγχο του πόνου. Ο χειρουργός κάνει μια τομή στο μπροστινό ή πλάγιο μέρος του ώμου για να αποκτήσει πρόσβαση στην άρθρωση, αφαιρεί τις κατεστραμμένες επιφάνειες και τοποθετεί τα εμφυτεύματα.
Η ανάρρωση απαιτεί χρόνο και αφοσίωση σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Αρχικά, το χέρι τοποθετείται σε νάρθηκα ανάρτησης. Σταδιακά, ξεκινούν ασκήσεις για την ανάκτηση του εύρους κίνησης και την ενδυνάμωση των μυών. Η πλήρης αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες.
Οφέλη και Πιθανοί Κίνδυνοι
Οφέλη:
Σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.
Βελτίωση του εύρους κίνησης.
Αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου.
Βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Πιθανοί Κίνδυνοι (όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση):
Λοίμωξη.
Τραυματισμός νεύρων ή αγγείων.
Εξάρθρημα της πρόθεσης.
Περιπροθετικό κάταγμα (κάταγμα γύρω από την πρόθεση).
Χαλάρωση ή φθορά των εμφυτευμάτων με την πάροδο του χρόνου.
Θρόμβωση.
Ο εξειδικευμένος ορθοπαιδικός χειρουργός θα συζητήσει αναλυτικά μαζί σας τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με την περίπτωσή σας.
Συμπέρασμα: Εξατομικευμένες Λύσεις για τον Ώμο σας
Η κλασική και η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου αποτελούν δύο πολύτιμα εργαλεία στη φαρέτρα του σύγχρονου ορθοπαιδικού χειρουργού για την αντιμετώπιση του πόνου και της δυσλειτουργίας του ώμου. Η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης βασίζεται σε μια προσεκτική αξιολόγηση της αιτίας του προβλήματος, της κατάστασης των τενόντων του στροφικού πετάλου και των συνολικών αναγκών και προσδοκιών του ασθενούς.
Εάν ο πόνος στον ώμο σας εμποδίζει να ζείτε τη ζωή σας στο έπακρο, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό. Μια εμπεριστατωμένη διάγνωση είναι το πρώτο βήμα για να βρεθεί η κατάλληλη λύση που θα σας επιτρέψει να ανακτήσετε την κίνηση και την άνεση που σας αξίζει.
